«Στο Σταυροδρόμι του Αύριο: Ευρώπη, Κίνα και η Ηθική των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ψηφιακή Εποχή
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία επαναχαράσσει τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης, η Ελένη Βλάσση, Δημοσιογράφος και Εντεταλμένη Σύμβουλος Πολιτισμού της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου, σηκώνει ψηλά τη φωνή της Ελλάδας στον παγκόσμιο διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ως κεντρική ομιλήτρια στο Διεθνές Συνέδριο Europe–China, που θα πραγματοποιηθεί στις 25 Ιουνίου στη Μαδρίτη, θα ανοίξει με λόγο ουσίας και ανθρωπιστικής ευαισθησίας τις εργασίες ενός συνεδρίου αφιερωμένου στην αξιοπρέπεια, την ηθική και το κοινό μέλλον της παγκόσμιας κοινότητας. Μια φωνή από την Κρήτη, στον παλμό του κόσμου.
Δημοσ: Κα Βλάσση, πείτε μου σε ποια γλώσσα θα εκφωνήσετε την ομιλία σας στους διεθνείς ακαδημαϊκούς, προφανώς στα Αγγλικά?
Ελ.Βλασ.: Κατά πάσα πιθανότητα θα μιλήσω Αγγλικά, μια γλώσσα καθαρά για συνεννόηση. Αν ήθελα όμως να μιλήσω στην ψυχή…. θα ήταν στα γαλλικά, μια γλώσσα που μιλάω ως την μητρική μου και την νιώθω πιο κοντά μου. Αλλά μου μπήκε μια ιδέα που την ζυγίζω… Σκέφτηκα το εξής: όταν μιλάμε για κάτι τόσο βαθιά ανθρώπινο όσο τα δικαιώματα, και κάτι τόσο τεχνολογικά φορτισμένο όσο η τεχνητή νοημοσύνη, ίσως είναι καλό να επιστρέφουμε σε μια γλώσσα που στην ουσία της είναι θεϊκή, που σε καλεί να σκεφτείς και να νιώσεις ταυτόχρονα. Που δεν “τρέχει” μόνο σαν αλγόριθμος, αλλά περπατάει σαν άνθρωπος.
Οπότε μάλλον θα μιλήσω στα ελληνικά. Και μην ανησυχείτε, θα το απολαύσουν όλοι καθώς θα υπάρχουν υπότιτλοι. Και για τους ανθρώπους… και για τις μηχανές!
Σε λίγες φράσεις, η κυρία Βλάσση μας άφησε να αφουγκραστούμε τον πυρήνα του λόγου της.
«Στο Σταυροδρόμι του Αύριο: Ευρώπη, Κίνα και η Ηθική των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ψηφιακή Εποχή
Στην αυγή μιας νέας ψηφιακής εποχής, όπου η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ό,τι μπορεί να ακολουθήσει η ηθική μας συνείδηση, οι θεμελιώδεις πυλώνες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δοκιμάζονται και επαναπροσδιορίζονται. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πλέον απλώς ένα εργαλείο· έχει μετατραπεί σε δύναμη που επηρεάζει όλο και πιο καθοριστικά κρίσιμους τομείς — τη λήψη αποφάσεων, την ιδιωτικότητα, την εργασία, τη δημοκρατική συμμετοχή και την πρόσβαση στη γνώση.
Μαζί με αυτές τις ραγδαίες αλλαγές, αναδύονται επείγοντα ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την κοινωνική ένταξη, τη νομική λογοδοσία και την καθολικότητα των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, η Ευρώπη και η Κίνα δεν στέκονται απλώς ως τεχνολογικοί πρωτοπόροι. Εμφανίζονται ως θεματοφύλακες — ή και αρχιτέκτονες — των ηθικών και νομικών πλαισίων που θα διαμορφώσουν την αρχιτεκτονική της παγκόσμιας ψηφιακής εποχής. Οι πορείες τους μπορεί να διαφέρουν, ωστόσο οι ευθύνες τους συγκλίνουν.
Η ομιλία αυτή εξερευνά τη σύνθετη και συχνά δύσκολη διασταύρωση μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ηθικής. Εστιάζει στη λογοδοσία των αλγορίθμων, στη διάβρωση — ή προστασία — της ψηφιακής δικαιοσύνης, και στην αυξανόμενη απειλή του ψηφιακού χάσματος, που κινδυνεύει να εμβαθύνει τις παγκόσμιες ανισότητες.
Παράλληλα, φέρνει στο προσκήνιο τις διαφορετικές φιλοσοφικές παραδόσεις, θεσμικά μοντέλα και πολιτικές κουλτούρες που καθορίζουν τη διακυβέρνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις δύο περιοχές.
Δεν πρόκειται για μια αντιπαράθεση Ανατολής και Δύσης, αλλά για μια έκκληση για διάλογο — μια πρόσκληση να συν-αναπτύξουμε μια κοινή ηθική πυξίδα ικανή να καθοδηγήσει τις κοινωνίες μέσα από αυτό το αχαρτογράφητο τεχνολογικό τοπίο.
Πώς μπορούμε να διαφυλάξουμε την ενσυναίσθηση, τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη σε έναν κόσμο που κυβερνάται όλο και περισσότερο από αλγόριθμους;
Στόχος μας δεν είναι απλώς η ανάδειξη των κινδύνων του αύριο, αλλά η ενεργή διαμόρφωση – και η συλλογική συνδημιουργία, – ενός ορίζοντα ευθύνης: ενός μέλλοντος όπου η τεχνολογία συμπορεύεται με τις ανθρώπινες αξίες, η καινοτομία υπηρετεί το κοινό καλό, και τα ανθρώπινα δικαιώματα όχι μόνο προστατεύονται, αλλά αποκτούν νέο, βαθύτερο νόημα με δημοκρατική αντίληψη.»
Ελένη Βλάσση
