Πώς διαμορφώνονται τα οικονομικά οφέλη των διοδίων από το 2025-2055, με βάση αποκαλυπτική τεχνική έκθεση του υπουργείου Υποδομών
Στο ιλιγγιώδες ποσό των 2,4 δισ. ευρώ (πάνω, δηλαδή, από το κατασκευαστικό κόστος που εκτιμάται στα 2 δισ. ευρώ για τον αυτοκινητόδρομο από Χανιά έως Άγιο Νικόλαο, που προωθείται μέσω τριών διαγωνισμών) ανέρχεται το συνολικό ποσό των εσόδων από τα διόδια στον ΒΟΑΚ μέσα στο χρονικό διάστημα μιας 30ετίας, δηλαδή από το 2025 έως το 2055.
Αυτή είναι η εισπρακτική πρόβλεψη στη σχετική τεχνικο-οικονομική έκθεση του υπουργείου Υποδομών-Μεταφορών, με γνώμονα την οποία είχαν προκηρυχθεί οι διεθνείς διαγωνισμοί για το μεγάλο έργο.
Η οικονομο-τεχνική έκθεση, την οποία φέρνει στο φως σήμερα η «ΝΚ», παρουσιάζει τα εκτιμώμενα έσοδα από διόδια στον ΒΟΑΚ ανά έτος, με βάση τις μετρήσεις των κυκλοφοριακών φόρτων ανά τμήμα του αυτοκινητοδρόμου, τη χρέωση 0,067 ευρώ ανά χιλιόμετρο για τα Ι.Χ. και 0,18 ευρώ ανά χλμ. για τα βαρέα οχήματα, και τις τάσεις των μέσων διαδρομών κατά μήκος του δρόμου. Με βάση, σημειωτέον, αυτή τη χρέωση, και εφόσον θεσπιστεί μια αναλογική πληρωμή με βάση τα διανυόμενα χιλιόμετρα, για μια απόσταση 50 χιλιομέτρων ο οδηγός ενός Ι.Χ. θα πληρώνει κατά μέσο όρο 3,3 ευρώ, ενώ σε περίπτωση επιστροφής στην ίδια διαδρομή θα πληρώνει 6,6 ευρώ.
Όπως προκύπτει λοιπόν από την έκθεση, τα ετήσια εκτιμώμενα έσοδα από τα διόδια ξεκινούν με το ποσό των 70,1 εκατ. ευρώ την πρώτη χρονιά της παραχώρησης (δηλαδή το 2025) και από εκεί και πέρα ακολουθούν μια συνεχώς αυξητική πορεία, για να φτάσουν στο ποσό των 84,1 εκατ. ευρώ το 2055.
Τόσο τα ετήσια εκτιμώμενα έσοδα, όσο και το συνολικό ποσό των 2,4 δισ. ευρώ για τα έσοδα στο βάθος της 30ετίας προκαλούν αίσθηση, δεδομένου ότι ξεπερνούν το κατασκευαστικό κόστος του αυτοκινητοδρόμου, το οποίο ανέρχεται κατ' εκτίμηση στα 2 δισ. ευρώ, και θα καλυφθεί από διάφορες πηγές και χρηματοδοτικούς πόρους. Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, έχουν εξασφαλιστεί 427 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, άλλα 600 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και άλλο ένα 1 δισ. ευρώ που θα απαιτηθεί τι χρήματα ακριβώς θα βάλει ο ιδιώτης ή οι ιδιώτες που θα εμπλακούν και τι χρήματα θα βάλει το Ελληνικό Δημόσιο.
Αυτή ήταν η έκθεση-εκτίμηση που είχε εκπονηθεί επί προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που είχε προκηρύξει και τους διαγωνισμούς του έργου που συνεχίζει η νυν κυβέρνηση και μάλιστα είχε προβλέψει και ένα σενάριο ευαισθησίας, που αφορούσε στην περίπτωση εξαίρεσης των μόνιμων κατοίκων του νησιού από την πληρωμή διοδίων.
Με το σενάριο αυτό μάλιστα, τα εκτιμώμενα έσοδα από τα διόδια, αντί για 70,1 εκατ. ευρώ όπως προβλεπόταν στην περίπτωση των διοδίων για όλους, θα έπεφταν στο ποσό των 22 εκατ. ευρώ.
Βεβαίως, όπως έχει ξεκαθαριστεί από πλευράς της τωρινής κυβέρνησης, δεν τίθεται στο τραπέζι τέτοιο σενάριο εξαίρεσης των μόνιμων κατοίκων, ενώ ενδέχεται να υπάρχουν και κάποιες τροποποιήσεις στα εκτιμώμενα έσοδα των διοδίων, δεδομένου ότι έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδοτική κάλυψη του 50% του κόστους του έργου από κοινοτικά κονδύλια (Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ).
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η διερεύνηση της μελέτης αυτής για τα έσοδα από τα διόδια που αποκαλύπτει σήμερα η «ΝΚ» αποτελεί τον βασικό άξονα ως προς το θέμα των διοδίων και παρουσιάζει, αν μη τι άλλο, εξαιρετικό ενδιαφέρον για την κρητική κοινωνία.
Η τεχνικο-οικονομική έκθεση
Στα πλαίσια της μελέτης «Εκπόνηση κυκλοφοριακού μοντέλου και προβλέψεις του κυκλοφοριακού φόρτου στον ΒΟΑΚ, στο τμήμα Χανιά-Αγ. Νικόλαος», πραγματοποιήθηκε η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης αναφορικά με τον κυκλοφοριακό φόρτο στο υπό εξέταση τμήμα και στη συνέχεια αναπτύχθηκε κυκλοφοριακό μοντέλο και πραγματοποιήθηκαν προβλέψεις κυκλοφοριακών φόρτων στον ΒΟΑΚ για τα έτη στόχους 2025, 2035, 2045 και 2055.
Προκειμένου να διερευνηθεί η βιωσιμότητα και η χρηματοδοσιμότητα του έργου είναι απαραίτητη η εκτίμηση των εσόδων που θα προκύψουν λόγω επιβολής διοδίων στον νέο αυτοκινητόδρομο. Στόχος της παρούσας έκθεσης, της Διεύθυνσης Συγκοινωνιών του υπουργείου Υποδομών-Μεταφορών που παρουσιάζουμε σήμερα, ήταν να υπολογίσει τον υπολογισμό των εκτιμώμενων εσόδων από τη λειτουργία του νέου αυτοκινητόδρομου ΒΟΑΚ. Παράλληλα, η παρούσα έκθεση διερεύνησε το ενδεχόμενο να μην πληρώνουν διόδια οι μόνιμοι κάτοικοι της Κρήτης και το αντίκτυπο στο ύψος των εσόδων.
Οι κυκλοφοριακές μετρήσεις
Στα πλαίσια της μελέτης «Εκπόνηση κυκλοφοριακού μοντέλου και προβλέψεις του κυκλοφοριακού φόρτου στον ΒΟΑΚ στο τμήμα Χανιά-Αγ. Νικόλαος», πραγματοποιήθηκαν προβλέψεις κυκλοφοριακών φόρτων στον ΒΟΑΚ για τα έτη στόχους 2025, 2035, 2045 και 2055. Προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προβλέψεις κυκλοφοριακού φόρτου αναπτύχθηκε κυκλοφοριακό πρότυπο/μοντέλο μέσω του λογισμικού VISUM. Δύο εναλλακτικές χαράξεις του υπό εξέταση άξονα εξετάστηκαν στο κυκλοφοριακό μοντέλο που αναπτύχθηκε.
Η εναλλακτική χάραξη 1 ουσιαστικά αναβαθμίζει τον υφιστάμενο ΒΟΑΚ, βελτιώνοντας τα γεωμετρικά του χαρακτηριστικά, και αυξάνει την ταχύτητα μελέτης. Η εναλλακτική χάραξη 2 προτείνει μία εντελώς διαφορετική χάραξη από τον υφιστάμενο ΒΟΑΚ σε αρκετά τμήματα, και αυξάνει επίσης την ταχύτητα μελέτης.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των μετακινήσεων στην Περιφέρεια Κρήτης είναι η έντονη εποχικότητα, λόγω της τουριστικής κίνησης κατά τη θερινή περίοδο. Η εποχικότητα στη μεταφορική ζήτηση αποτυπώθηκε στις μετρήσεις που εκπονήθηκαν στα πλαίσια της συγκεκριμένης μελέτης. Οι μετρήσεις κυκλοφοριακών φόρτων πραγματοποιήθηκαν σε 4 χρονικές περιόδους, Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Νοέμβριο, σε 21 διατομές στο οδικό δίκτυο. Οι μετρήσεις είχαν διάρκεια μία εβδομάδα σε κάθε χρονική περίοδο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ο κυκλοφοριακός φόρτος τη θερινή περίοδο είναι περίπου διπλάσιος του κυκλοφοριακού φόρτου τη χειμερινή περίοδο.
Η μέση ημερήσια κυκλοφορία οχημάτων ανά τμήμα
Η διερεύνηση των κυκλοφοριακών φόρτων στη χάραξη 1, που είναι και εκείνη που έχει επιλεγεί, έχει ως εξής:
- Στο τμήμα «Γεωργιούπολη-Ρέθυμνο», το 2025 η μέση ημερήσια κυκλοφορία εκτιμάται στα 8.869 οχήματα. Η ημερήσια κυκλοφορία αναμένεται να σημειώνει άνοδο χρόνο με τον χρόνο, για να φτάσουμε στα 12.109 οχήματα ημερησίως στο τμήμα αυτό το 2055.
- Στο τμήμα του ΒΟΑΚ «Ρέθυμνο-Σκαλέτα», η μέση κυκλοφορία εκτιμάται για το 2025 στα 14.035 οχήματα την ημέρα, ενώ το 2055 αναμένεται ότι θα κινούνται ημερησίως στο κομμάτι αυτό 15.834 οχήματα.
- Στο κομμάτι «Παλαιόκαστρο-Ηράκλειο», η εκτίμηση για το 2025 είναι 12.841 οχήματα ημερησίως και για το 2055 αντίστοιχα είναι 14.620 οχήματα την ημέρα.
- Στο λεγόμενο ανατολικό τμήμα της περιφερειακής του Ηρακλείου (που παρουσιάζει και την υψηλότερη κίνηση), το 2025 εκτιμάται ότι θα περνούν ημερησίως 32.656 οχήματα, ενώ το 2055 η ημερήσια κυκλοφορία θα αυξηθεί στα 36.371 οχήματα.
- Στο τμήμα «Ηράκλειο-Χερσόνησος», το 2025 η ημερήσια κυκλοφορία ανέρχεται στα 15.123 οχήματα και το 2055 στα 19.473 οχήματα.
- Στο τμήμα «Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος», το 2025 αναμένεται να κυκλοφορούν σε ημερήσια βάση 7.914 οχήματα, ενώ το 2055 αναμένεται να κυκλοφορούν 9.783 οχήματα.
Χιλιομετρική η τιμολόγηση, ηλεκτρονική η καταβολή
Όπως επισημαίνεται στην εν λόγω μελέτη, η κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου ΒΟΑΚ θα οδηγήσει στην επιβολή διοδίων στον αυτοκινητόδρομο από το έτος 2025. Η τιμολόγηση και συνεπώς ο υπολογισμός των διοδίων για κάθε μετακίνηση θα είναι χιλιομετρικά (με βάση την απόσταση που διανύει ο κάθε χρήστης) και η επιβολή τους θα γίνεται ηλεκτρονικά. Το ύψος των διοδίων θα είναι ίσο με 0,067 €/χλμ. για τα ελαφρά οχήματα και 0,18 €/χλμ. για τα βαρέα οχήματα.
Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση, τα ετήσια έσοδα των διοδίων στην περίπτωση που επιλεγεί η εναλλακτική χάραξη 1 είναι μεγαλύτερα για κάθε έτος (2025, 2035, 2045 και 2055) σε σχέση με τα ετήσια έσοδα των διοδίων εάν επιλεγεί η εναλλακτική χάραξη 2. Η ποσοστιαία διαφορά των εσόδων λόγω διοδίων μεταξύ των δύο εναλλακτικών χαράξεων κυμαίνεται από 14% έως 19% (για τα έσοδα από το σύνολο των οχημάτων).
Δεδομένου ότι τελικά προκρίθηκε η εναλλακτική χάραξη 1 και το μεσαίο (κεντρικό σενάριο), η εικόνα των ετήσιων εσόδων από τα διόδια στον ΒΟΑΚ έχει ως εξής:
Το 2025, τα έσοδα από τα διόδια, για το σύνολο των οχημάτων που θα κινούνται στον ΒΟΑΚ, εκτιμώνται στα 70,1 εκατομμύρια ευρώ. Τα έσοδα αναμένεται να ακολουθήσουν σταθερά ανοδική πορεία, για να ανέλθουν το 2030 στα 72,5 εκατ. ευρώ. Μια 5ετία αργότερα, το 2035, τα έσοδα από τα διόδια εκτιμάται ότι θα αυξηθούν στα 74,9 εκατ. ευρώ.
Το 2040 αναμένεται περαιτέρω αύξηση των ετήσιων εσόδων που θα φτάσουν στα 77,4 εκατ. ευρώ.
Το 2045 οι εκτιμήσεις φέρνουν τα έσοδα των διοδίων στα 79,8 εκατ. ευρώ, ενώ 5 χρόνια μετά, το 2050, στα 81,9 εκατ. ευρώ. Την τελευταία χρονιά της παραχώρησης, δηλαδή το 2055, τα διόδια στον ΒΟΑΚ θα δίνουν έσοδα 84,01 εκατ. ευρώ!
Με βάση τις ετήσιες εκτιμήσεις, το συνολικό αποτέλεσμα σε επίπεδο εσόδων από τα διόδια για τα 30 αυτά χρόνια (2025-2055) ανέρχεται σε 2,4 δισ. ευρώ.
Σενάριο ευαισθησίας
Εξαίρεσης μόνιμων κατοίκων από τα διόδια;
Στην εν λόγω τεχνική-οικονομική έκθεση, που συντάχθηκε για λογαριασμό του υπουργείου Υποδομών στα τέλη της θητείας της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, είχε πράγματι εξεταστεί, όπως είχε γίνει και σχετική πολιτική εξαγγελία, ένα σενάριο διοδίων μονάχα για τους επισκέπτες και όχι για τους μόνιμους κατοίκους του νησιού. Ήταν το λεγόμενο σενάριο ευαισθησίας, το οποίο αφορούσε βεβαίως μόνο την κατηγορία των ελαφρών οχημάτων για γηγενείς μετακινούμενους, καθώς τα βαρέα οχήματα δεν προβλεπόταν εξαιρεθούν από την επιβολή διοδίων.
Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση λοιπόν, εφόσον εφαρμοστεί το σενάριο εξαίρεσης των μόνιμων κατοίκων του νησιού από τα διόδια (κάτι που έχει ξεκαθαρίσει η νυν κυβέρνηση ότι δεν πρόκειται και δε γίνεται να συμβεί), τότε την 1η χρονιά, δηλαδή το 2025, αντί για 70,1 εκατ. ευρώ που εκτιμούνταν στην περίπτωση διοδίων για όλους, τα έσοδα από τα διόδια θα περιορίζονταν στα 22,7 εκατ. ευρώ.
neakriti.gr
