Κ. Σπυριδάκη: «Η τουριστική εκπαίδευση δεν μπορεί να αλλάζει με μια υπουργική υπογραφή και χωρίς διαβούλευση»

Στη Βουλή φέρνει η Βουλευτής Λασιθίου και Τομεάρχης Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη, το ζήτημα της αιφνιδιαστικής αναμόρφωσης του προγράμματος σπουδών των Ανώτερων Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης (ΑΣΤΕ) Ρόδου και Αγίου Νικολάου, που επαναφέρει το τριετές μοντέλο σπουδών χωρίς διαβούλευση, χωρίς ακαδημαϊκή τεκμηρίωση και χωρίς θεσμική συνέχεια. Την εν λόγω Κοινοβουλευτική πρωτοβουλία της κας Σπυριδάκη συνυπογράφουν οι Βουλευτές: Γεώργιος Νικητιάδης – Βουλευτής Δωδεκανήσου και Τομεάρχης Ανάπτυξης και ο Στέφανος Παραστατίδης – Βουλευτής Κιλκίς και Τομεάρχης Παιδείας.

Όπως επισημαίνουν στην Ερώτηση που κατέθεσαν προς την Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού κα Σοφία Ζαχαράκη και την Υπουργό Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη, «η βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και η διασφάλιση της βιώσιμης και διαρκούς ανάπτυξης του τουρισμού προϋποθέτουν τη συνεχή αναβάθμιση των εκπαιδευτικών δομών που τροφοδοτούν τον κλάδο με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό».

Ωστόσο, με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 20552/9.10.2025 (ΦΕΚ Β’ 5510/15.10.2025), το Υπουργείο Τουρισμού «προχώρησε σε αιφνιδιαστική αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών των ΑΣΤΕ Ρόδου και Αγίου Νικολάου, επαναφέροντας το τριετές μοντέλο σπουδών από το ακαδημαϊκό έτος 2025–2026».

Η απόφαση αυτή, όπως τονίζουν οι Βουλευτές, «αναδεικνύει ξανά ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής: τη λογική των αποσπασματικών και πρόχειρων αλλαγών, χωρίς επιστημονικό σχεδιασμό, χωρίς ακαδημαϊκή διαβούλευση και χωρίς θεσμική συνέχεια».

Οι φοιτητές που εισήχθησαν στις ΑΣΤΕ το 2025 «το έκαναν γνωρίζοντας ότι πρόκειται για ένα τετραετές πρόγραμμα σπουδών, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις», και τώρα «βρίσκονται αντιμέτωποι με διαφορετικό πλαίσιο σπουδών, χωρίς ενημέρωση ή διαβούλευση και χωρίς επαρκή μεταβατική πρόβλεψη».

Η Ερώτηση θέτει το εύλογο ερώτημα:

«Ποια μελέτη, ποια αξιολόγηση ή ποια ακαδημαϊκή γνωμοδότηση οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το τριετές μοντέλο ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του τουρισμού; Υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ή πρόκειται για διοικητική επιλογή χωρίς στρατηγική συνέχεια;»

Η ίδια απόφαση δημιουργεί σωρεία προβλημάτων στην ακαδημαϊκή ισοτιμία και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων, καθώς «η μείωση των πιστωτικών μονάδων από 240 σε 180 ECTS έχει πιθανόν ουσιαστικές ακαδημαϊκές και επαγγελματικές επιπτώσεις». Οι απόφοιτοι των ΑΣΤΕ, σημειώνουν, «ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην αναγνώριση του πτυχίου τους σε ιδρύματα του εξωτερικού, στη συμμετοχή σε προκηρύξεις που απαιτούν πτυχίο επιπέδου Bachelor 240 ECTS, καθώς και στην εισαγωγή τους στα πανεπιστημιακά τμήματα τουρισμού που λειτουργούν στη χώρα».

Οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζουν ότι η αλλαγή του Οκτωβρίου 2025 έρχεται σε πλήρη αντίφαση με την προηγούμενη υπουργική απόφαση 15014/18.07.2025 (ΦΕΚ Β’ 4006), η οποία προέβλεπε τη διαδικασία κατάταξης των αποφοίτων των Α.Σ.Τ.Ε. στα πανεπιστήμια. Όπως αναφέρουν, «είναι αδύνατον να συνυπάρχουν δύο υπουργικές πράξεις που βασίζονται σε διαφορετικά ακαδημαϊκά δεδομένα: η μία να προβλέπει κατάταξη αποφοίτων βάσει τετραετούς κύκλου σπουδών και επιπέδου 5, και η άλλη να ορίζει ότι οι ίδιες σχολές λειτουργούν πλέον ως τριετείς με 180 πιστωτικές μονάδες».

Η αντίφαση αυτή δημιουργεί ένα θεσμικό κενό, καθώς «οι μελλοντικοί απόφοιτοι των τριετών Α.Σ.Τ.Ε. δεν γνωρίζουν αν θα έχουν δικαίωμα κατάταξης στα Α.Ε.Ι., σε ποιο εξάμηνο και με ποια ακαδημαϊκή αναγνώριση». Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, η διάταξη περί κατάταξης στο 7ο εξάμηνο των πανεπιστημιακών τμημάτων «καθίσταται στην πράξη ανεφάρμοστη» αφού πλέον οι ίδιες οι σχολές έχουν μόνο 6 εξάμηνα φοίτησης.

Πέρα από τη θεσμική ασυνέπεια, το κείμενο της Ερώτησης θέτει το κεντρικό πολιτικό ζήτημα: την απουσία στρατηγικού σχεδίου για την τουριστική εκπαίδευση.

«Τι σκοπό εκπληρώνουν σήμερα οι ΑΣΤΕ και πού θέλουμε να τις οδηγήσουμε; Θέλουμε σχολές που να αποτελούν πρότυπα δημόσιας επαγγελματικής εκπαίδευσης; Θέλουμε να τις συνδέσουμε με τα πανεπιστήμια και την έρευνα; Να εξελιχθούν σε κόμβους βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης; Ή θα παραμείνουν αποκομμένες από το υπόλοιπο εκπαιδευτικό σύστημα;»

Η Ερώτηση υπογραμμίζει επίσης πως η έλλειψη σταθερότητας και σχεδιασμού οδηγεί σε αποδυνάμωση των σχολών:

«Η εκπαίδευση δεν μπορεί να λειτουργεί με λογική εγκυκλίου. Το πρόγραμμα σπουδών δεν είναι απλώς ζήτημα ωρών ή διάρκειας· είναι ζήτημα παιδαγωγικού προσανατολισμού, συνάφειας με την αγορά και συνοχής με το ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα.»

Παράλληλα, γίνεται αναφορά στην ευρύτερη εικόνα της τουριστικής εκπαίδευσης στη χώρα, όπου οι Α.Σ.Τ.Ε. και οι Σ.Α.Ε.Κ. «λειτουργούν με ελλείψεις σε εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό, καθυστερήσεις στις προσλήψεις, παρωχημένο εξοπλισμό και ανεπαρκή διασύνδεση με την αγορά». Όπως σημειώνεται, «η πραγματική αιτία πίσω από την έλλειψη στελεχών δεν είναι οι κενές θέσεις, αλλά η απουσία σταθερής, ποιοτικής και σύγχρονης τουριστικής εκπαίδευσης».

Η Ερώτηση κλείνει επισημαίνοντας ότι «σε μια περίοδο που η τουριστική βιομηχανία διεθνώς επενδύει σε εκπαίδευση, εξειδίκευση και πιστοποίηση δεξιοτήτων, η Ελλάδα επιλέγει τον αντίθετο δρόμο: μειώνει το χρόνο σπουδών, περιορίζει τη διδασκαλία ξένων γλωσσών, συρρικνώνει την πρακτική άσκηση και αφήνει άλυτο το ζήτημα του αυτοδιοίκητου και της θεσμικής αναβάθμισης των σχολών».

Οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ καλούν τα αρμόδια Υπουργεία να απαντήσουν στα παρακάτω κρίσιμα ερωτήματα:

1. Με ποια επιστημονικά, παιδαγωγικά και επαγγελματικά κριτήρια αποφασίστηκε η μετάβαση των ΑΣΤΕ από το τετραετές στο τριετές πρόγραμμα σπουδών; Υπάρχει σχετική αξιολόγηση ή γνωμοδότηση αρμόδιου οργάνου;
2. Προηγήθηκε διαδικασία διαβούλευσης με τα εκπαιδευτικά στελέχη, τους φοιτητές, τους αποφοίτους και τους επαγγελματικούς φορείς του τουρισμού πριν τη λήψη της απόφασης;
3. Πώς θα διασφαλιστούν τα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα των φοιτητών που εισήχθησαν με το τετραετές καθεστώς, ειδικά όσον αφορά τη δυνατότητα αναγνώρισης του πτυχίου τους για μεταπτυχιακές σπουδές ή συμμετοχή σε διαγωνισμούς του Δημοσίου;
4. Ποια μέριμνα υπάρχει για την ισοτιμία των πτυχίων που πλέον θα απονέμουν 180 ECTS, και ποιες θα είναι οι συνέπειες για την επαγγελματική τους αναγνώριση;
5. Προβλέπεται ειδική μεταβατική ρύθμιση για τους φοιτητές που ήδη φοιτούν στις σχολές, ώστε να αποφευχθεί σύγχυση ως προς τα μαθήματα, τις πιστωτικές μονάδες και την αναγνώριση των σπουδών τους;
6. Ποιο είναι το συνολικό στρατηγικό σχέδιο του Υπουργείου για τον ρόλο, τον σκοπό και την εξέλιξη των ΑΣΤΕ; Πώς εντάσσονται οι σχολές αυτές στον ευρύτερο εκπαιδευτικό χάρτη και ποια είναι η προοπτική τους για τα επόμενα χρόνια;
7. Πώς προτίθεται το Υπουργείο να εξασφαλίσει σταθερότητα και θεσμική συνέχεια στις τουριστικές σπουδές, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον οι αλλεπάλληλες και ατεκμηρίωτες αλλαγές που αποδυναμώνουν την αξιοπιστία των σχολών και την εμπιστοσύνη των φοιτητών;
8. Δεδομένου ότι η υπουργική απόφαση 15014/18.07.2025 (ΦΕΚ Β’ 4006) εκδόθηκε πριν από την Κοινή Υπουργική Απόφαση 20552/09.10.2025 (ΦΕΚ Β’ 5510), η οποία επαναφέρει τις Α.Σ.Τ.Ε. στο τριετές μοντέλο, προτίθεται το Υπουργείο να τροποποιήσει την απόφαση περί κατατάξεων ώστε να προσαρμοστεί στο νέο καθεστώς σπουδών;
9. Σε ποιο επίπεδο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ) εντάσσονται πλέον οι Α.Σ.Τ.Ε. μετά την εφαρμογή του τριετούς προγράμματος; Εξακολουθούν να θεωρούνται σχολές ανώτερης εκπαίδευσης επιπέδου 5, όπως μέχρι σήμερα, ή υποβαθμίζονται;
10. Διατηρούν οι απόφοιτοι των νέων τριετών Α.Σ.Τ.Ε. το δικαίωμα κατάταξης στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) όπως προβλεπόταν στην απόφαση 15014/2025; Αν ναι, σε ποιο εξάμηνο ή έτος θα κατατάσσονται, δεδομένου ότι η απόφαση προβλέπει κατάταξη στο 7ο εξάμηνο του πανεπιστημιακού προγράμματος, ενώ το νέο πρόγραμμα περιορίζεται σε 6 εξάμηνα;
11. Προτίθεται το Υπουργείο να εκδώσει νέα ρύθμιση που να αποσαφηνίζει τη διαδικασία και τα κριτήρια κατάταξης των αποφοίτων των τριετών Α.Σ.Τ.Ε., προκειμένου να αποφευχθούν νομικές και ακαδημαϊκές ασάφειες;
12. Ποια μέριμνα υπάρχει για την ισοτιμία των πτυχίων που θα απονέμονται πλέον με 180 πιστωτικές μονάδες (ECTS), σε σχέση με τα προηγούμενα πτυχία των 240 ECTS; Πώς θα διασφαλιστεί ότι οι νέοι απόφοιτοι δεν θα υποστούν περιορισμούς στην αναγνώριση και στη συμμετοχή τους σε μεταπτυχιακές σπουδές ή διαγωνισμούς του Δημοσίου;
13. Δεδομένου ότι οι δύο αποφάσεις (ΦΕΚ Β’ 4006 και ΦΕΚ Β’ 5510) εκδόθηκαν σε διάστημα τριών μηνών και αλληλοαναιρούνται ως προς το αντικείμενο, υπήρξε συνεννόηση μεταξύ Υπουργείου Παιδείας και Υπουργείου Τουρισμού πριν τη λήψη της απόφασης για το νέο πρόγραμμα σπουδών; Αν όχι, πώς προτίθεται το Υπουργείο να αποκαταστήσει τον θεσμικό συντονισμό;
14. Προβλέπεται θεσμική αποσαφήνιση σχετικά με τον χαρακτήρα των Α.Σ.Τ.Ε. ως Ανώτερων Σχολών του Δημοσίου; Θα παραμείνουν υπό το Υπουργείο Τουρισμού ή προτίθεται το Υπουργείο να εξετάσει τη θεσμική τους ένταξη στο Υπουργείο Παιδείας, δεδομένου ότι πλέον αφορά καθαρά εκπαιδευτικό αντικείμενο;
15. Ποιο είναι το σχέδιο του Υπουργείου για την εξασφάλιση της ακαδημαϊκής συνέχειας μεταξύ ανώτερης και ανώτατης τουριστικής εκπαίδευσης, ώστε να αποφευχθούν μελλοντικά φαινόμενα αποσύνδεσης, υποβάθμισης ή θεσμικής ασυνέπειας;