Στον Ηχώ 99,8 ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ο οποίος έδωσε πλήρη εικόνα για τον πρόσφατο σεισμό νότια της Κρήτης
Στην πρωινή εκπομπή του Ηχώ 99,8 "Καλημέρα Λασίθι", φιλοξενήθηκε ο Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, κ. Βασίλης Καραστάθης, ο οποίος έδωσε πλήρη εικόνα για τον πρόσφατο σεισμό νότια της Κρήτης, το γεωδυναμικό υπόβαθρο της περιοχής, τα συστήματα προειδοποίησης, αλλά και τις ενεργειακές σεισμικές έρευνες που ξεκινούν στα νότια του νησιού.
«Η Κρήτη βρίσκεται στο επίκεντρο της σεισμικής παρατήρησης»
Ο κ. Καραστάθης υπογράμμισε πως η Κρήτη αποτελεί έναν από τους βασικούς σταθμούς παρακολούθησης για τους Έλληνες σεισμολόγους, καθώς ανήκει στο λεγόμενο ελληνικό τόξο, όπου υποβυθίζεται η αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα κάτω από την πλάκα του Αιγαίου.
Η συγκεκριμένη γεωδυναμική διεργασία εξηγεί και τη δημιουργία των μεγάλων βουνών της Κρήτης, αλλά και τη συνεχή σεισμική δραστηριότητα, τόσο σε βάθος όσο και επιφανειακά.
Ο χθεσινός σεισμός: «Τυπικό φαινόμενο σε μεγάλο βάθος»
Για τον χθεσινό σεισμό, ο οποίος είχε εστιακό βάθος 60-65 χιλιομέτρων, ο κ. Καραστάθης σημείωσε ότι πρόκειται για έναν τυπικό σεισμό ενδιάμεσου βάθους, αποτέλεσμα της υποβύθισης της αφρικανικής πλάκας. Λόγω του βάθους, αλλά και του ότι το επίκεντρο βρισκόταν στη θάλασσα, η σεισμική ενέργεια που έφτασε στην επιφάνεια ήταν σημαντικά αποδυναμωμένη.
Ακόμα και η Κάσος, που βρίσκεται κοντά στο επίκεντρο (περίπου 20 χλμ), δεν παρουσίασε προβλήματα, καθώς η απόσταση και το θαλάσσιο μέσο λειτούργησαν ως φυσικό φίλτρο αποσβέσεως.
Το φαινόμενο της υποβύθισης είναι διαρκές και φυσικό
Ο κ. Καραστάθης εξήγησε ότι οι σεισμοί αυτού του τύπου εκδηλώνονται σε όλο το μήκος του ελληνικού τόξου, από τη Ρόδο μέχρι την Κρήτη και τα Κύθηρα. Δεν υπάρχει συσχέτιση με σεισμούς σε άλλες περιοχές, όπως η Τουρκία ή η Σαντορίνη, ούτε επηρεάζεται η μία λιθοσφαιρική πλάκα από την άλλη.
«Η φύση λειτουργεί με ρυθμό. Άλλοτε δίνει σεισμούς στην Κρήτη, άλλοτε στα Κύθηρα. Δεν σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις. Μετά από κάθε σεισμό, επανακατανέμονται οι τάσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξέρουμε τι θα ακολουθήσει», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ιστορικό και επικινδυνότητα: «Η περιοχή έχει δυναμικό, αλλά δεν σημαίνει ότι απειλείται»
Η περιοχή έχει ιστορικό σεισμών. Το 2015 σημειώθηκε παρόμοιος σεισμός (6,1R) στην ίδια περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, όπως εξήγησε, το γεγονός ότι παρατηρούνται μικροσεισμοί καθημερινά (σε Ζάκρο, Γαύδο κ.λπ.) είναι ένδειξη φυσικής σεισμικότητας και όχι ανησυχητικό.
Η κατασκευή κτιρίων στην Κρήτη γίνεται με βάση τους διαφορετικούς αντισεισμικούς κανονισμούς κάθε περιοχής. «Δεν χτίζεις στην Κρήτη με τους ίδιους όρους που χτίζεις στην Τήνο ή τα Επτάνησα», σημείωσε.
Για το μήνυμα του 112: «Προληπτική ενημέρωση, όχι πανικός»
Αναφερόμενος στο μήνυμα του 112, ο κ. Καραστάθης διευκρίνισε ότι αυτό στάλθηκε προληπτικά, καθώς το Κέντρο Προειδοποίησης για Τσουνάμι του Εθνικού Αστεροσκοπείου ενημέρωσε άμεσα την Πολιτική Προστασία, η οποία έκρινε σκόπιμο να ενεργοποιήσει τη διαδικασία.
Το σύστημα είναι παγκοσμίως αποδεκτό και στηρίζεται στην αυτόματη ανάλυση του σεισμού. Στόχος είναι να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος αν υπάρξει πιθανότητα τσουνάμι. «Αν περιμέναμε πρώτα να επιβεβαιώσουμε τα δεδομένα, ίσως να ήταν ήδη αργά», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συστήματα προειδοποίησης: «Χρήσιμα, αλλά κυρίως για κρίσιμες υποδομές»
Ο κ. Καραστάθης εξήγησε πως,, η πιο ουσιαστική εφαρμογή των συστημάτων προειδοποίησης δεν είναι η ατομική αντίδραση του πολίτη, αλλά τα αυτοματοποιημένα μέτρα ασφαλείας.
Τέτοια μέτρα είναι:
Το αυτόματο φρενάρισμα τρένων υψηλής ταχύτητας.
Το κλείσιμο των βαλβίδων αερίου σε βιομηχανίες.
Η διακοπή λειτουργίας ευαίσθητων εγκαταστάσεων.
Αυτές είναι οι κρίσιμες ενέργειες που προλαμβάνουν μεγάλες καταστροφές.
"Ακόμη και στην Αττική, στο πιλοτικό σύστημα που έχουμε αναπτύξει, η βασική μέριμνα δεν είναι να ειδοποιηθεί ο κάτοικος του έκτου ορόφου σε πολυκατοικία – γιατί, ρεαλιστικά, δεν έχει χρόνο να αντιδράσει. Η μέριμνα είναι να προστατευτούν κρίσιμες υποδομές, ώστε να μην υπάρξει αλυσιδωτό φαινόμενο καταστροφών".
Καμία ανησυχία από τις σεισμικές έρευνες για φυσικό αέριο
Στη συνέχεια της εκπομπής, ο κ. Καραστάθης αναφέρθηκε στις επικείμενες σεισμικές έρευνες της Chevron, που πρόκειται να ξεκινήσουν στον θαλάσσιο χώρο νότια της Κρήτης. «Ο κόσμος ακούει “σεισμικές δονήσεις” και ανησυχεί, αλλά δεν πρόκειται για φυσικές δονήσεις. Πρόκειται για ακουστικές μετρήσεις χαμηλής ενέργειας, απολύτως ακίνδυνες», ξεκαθάρισε.
Οι έρευνες βασίζονται στη χρήση ηχητικών κυμάτων (air guns) που στέλνονται στον θαλάσσιο βυθό και επιστρέφουν ως ανακλώμενο σήμα, για να δημιουργηθεί εικόνα του υπεδάφους. Ουσιαστικά είναι ό,τι και οι υπέρηχοι στην ιατρική.
Αν προχωρήσουμε σε εξόρυξη; «Θα ληφθούν όλα τα μέτρα»
Όπως εξήγησε, σε περίπτωση που βρεθεί φυσικό αέριο και ξεκινήσει η παραγωγή, θα εφαρμοστούν κατάλληλες τεχνικές με συνεχή παρακολούθηση και αυστηρές προδιαγραφές. «Δεν θα ρισκάρει καμία εταιρεία να κάνει γεώτρηση πάνω σε ενεργό ρήγμα χωρίς μελέτη. Ούτε το κράτος θα δώσει τέτοια άδεια», δήλωσε.
Οι τεχνικές που συνδέονται με επαγόμενη σεισμικότητα (όπως το fracking) δεν χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, και σε κάθε περίπτωση η παρακολούθηση είναι συνεχής.
Καθησυχαστικός αλλά σαφής: Η φύση κάνει τη δουλειά της
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ο κ. Καραστάθης εμφανίστηκε καθησυχαστικός αλλά ρεαλιστικός: «Η φύση κάνει τη δουλειά της. Το ελληνικό τόξο είναι ενεργό και σεισμογενές, αλλά το γνωρίζουμε αυτό. Οι μηχανισμοί είναι γνωστοί, τα φαινόμενα μελετώνται διαρκώς και εφαρμόζονται αυστηρές προδιαγραφές όπου χρειάζεται».
Τόνισε, τέλος, ότι η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε συνεχή ετοιμότητα, και ότι ο κόσμος δεν πρέπει να πανικοβάλλεται. Η ενημέρωση, η γνώση και η σωστή προετοιμασία είναι τα μόνα εργαλεία που μπορούν να προστατέψουν αποτελεσματικά.
