Καμπανάκι κινδύνου για τη διαχείριση των υδατικών πόρων στην Ιεράπετρα και την ευρύτερη περιοχή έκρουσε ο συνταξιούχος γεωλόγος, κ. Στέφανος Καραχάλιος, στον Ηχώ 99,8
Καμπανάκι κινδύνου για τη διαχείριση των υδατικών πόρων στην Ιεράπετρα και την ευρύτερη περιοχή έκρουσε ο συνταξιούχος γεωλόγος, κ. Στέφανος Καραχάλιος, μιλώντας στην πρωινή εκπομπή του Ηχώ 99,8, «Καλημέρα Λασίθι». Με εμπειρία δεκαετιών και βαθιά γνώση της χημείας του εδάφους και του νερού, ο κ. Καραχάλιος παρουσίασε μια πλήρη ανάλυση της κατάστασης, των προβλημάτων αλλά και των άμεσων λύσεων που μπορούν να εφαρμοστούν.
Το πρόβλημα της ποιότητας του νερού
Όπως εξήγησε, όσο πηγαίνουμε βαθύτερα στο υπέδαφος, τόσο αυξάνεται η αγωγιμότητα των νερών. Το φρέσκο νερό που ανανεώνεται κάθε φορά με τις βροχές είναι καθαρότερο, δεν είναι επιβαρυμένο με άλατα και έχει ελάχιστη επαφή με το έδαφος. Αντίθετα, τα βαθύτερα νερά είναι παλαιότερα και πιο φορτισμένα, ενώ καθοριστικό ρόλο παίζει το πέτρωμα. «Σε άμμο το νερό είναι καθαρότερο, ενώ σε μάργες, ειδικά με θαλάσσια επίδραση, είναι πιο επιβαρυμένο. Το βασικό πρόβλημα είναι το νάτριο – όχι τόσο το μαγνήσιο ή το ασβέστιο», υπογράμμισε.
. «Αντιμετωπίζουμε ξανά και ξανά ανομβρία, αλλά δεν έχουμε κάνει τίποτα ουσιαστικό. Μόλις βρέξει, το ξεχνάμε. Δεν προετοιμαζόμαστε, κι αυτό είναι κρίμα», είπε χαρακτηριστικά.
Η κλιματική κρίση και οι τοπικές ενδείξεις
Η κλιματική κρίση, σύμφωνα με τον ίδιο, φέρνει φαινόμενα που εμφανίζονται πλέον με μεγαλύτερη ταχύτητα. «Δέντρα ξεραίνονται, δείτε στο Καβούσι – δεν έχει ξανασυμβεί. Πέρυσι το θυμάρι ήταν τελείως ξερό. Δεν υπάρχει εδαφική υγρασία. Είναι σαν μια καμπύλη που ανεβαίνει προς ένα άγνωστο “peak”», ανέφερε ανήσυχος. Από το 2020 και μετά, οι βροχοπτώσεις αλλάζουν μορφή: ενώ μπορεί συνολικά να πέφτουν 500 χιλιοστά, η κατανομή είναι διαφορετική, με σιγανές βροχές που εμπλουτίζουν τον υδροφόρο αλλά και έντονα σημειακά φαινόμενα που δεν αποτυπώνονται στα στατιστικά.
Ο σχεδιασμός που λείπει
Στρέφοντας την προσοχή στη διαχείριση, σημείωσε ότι οι τεχνικές λύσεις υπάρχουν αλλά δεν αξιοποιούνται. «Δεν μπορείς να στηρίζεσαι μόνο σε υφάλμυρο νερό ή να μολύνεις το γλυκό νερό με θαλασσινό. Κοστίζει πολύ να το αντιμετωπίσεις εκ των υστέρων. Αν δεν βρέχει, τι έργα να αποδώσουν;», διερωτήθηκε, αναφερόμενος στα φράγματα που κατασκευάζονται με τεράστιο κόστος χωρίς να εξασφαλίζεται ότι θα γεμίσουν.
Η Μαλαύρα και το Καβούσι
Για τη Μαλαύρα, ο κ. Καραχάλιος θύμισε ότι από τη δεκαετία του ’90 έχει συρρικνωθεί . Το νερό προέρχεται από ορεινούς όγκους και συγκρατείται με δεξαμενές, αλλά η επαφή με τη θάλασσα είναι αναπόφευκτη. «Το αλμυρό νερό είναι βαρύτερο, πάει από κάτω, το γλυκό είναι ελαφρύτερο και παίρνουμε το πάνω. Αν αντλήσουμε παραπάνω, μπαίνει η θάλασσα», είπε. Η λύση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η άντληση μόνο του επιφανειακού γλυκού νερού. «Αν μπει η θάλασσα, δύσκολα φεύγει», προειδοποίησε.
Υποδομές που χρειάζονται συντήρηση
Έθεσε επίσης το ζήτημα της συντήρησης. «Όταν το φράγμα αδειάζει στα 2–2,5 εκατ. κυβικά, θα έπρεπε να ελέγχεται, να καθαρίζεται από φερτά. Κάποιος πρέπει να μετρήσει και να αξιολογήσει», είπε, τονίζοντας ότι δεν αρκεί μόνο η κατασκευή νέων έργων.
Οι Μύθοι και η ύδρευση της Ιεράπετρας
Ο κ. Καραχάλιος στάθηκε ιδιαίτερα στο νερό των Μύθων, το οποίο επαρκεί για την ύδρευση της Ιεράπετρας για 50–100 χρόνια, εφόσον παρακολουθείται συστηματικά. «Η στάθμη είναι +50 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, άρα η θάλασσα δεν μπαίνει. Όμως χρειάζονται μετρήσεις: γεωμετρία υδροφορέα, δυνατότητες, χημεία, τάσεις υποχώρησης», τόνισε. Επισήμανε ότι χωρίς μετρήσεις κινούμαστε στα τυφλά.
Ο εμπλουτισμός και οι μικρές λύσεις
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο διάφραγμα εμπλουτισμού Μύρτου , που συγκρατεί 2 εκατ. κυβικά μέσα στο ίδιο το υλικό, χωρίς εξάτμιση και περιβαλλοντικό κόστος. «Οικολογικά άριστο και πολύ φθηνό. Αντίθετα, τα υπερκείμενα φράγματα κοστίζουν πολύ και έχουν μικρή απόδοση», σημείωσε. Παράλληλα, επανέφερε τη σημασία των ομβροδεξαμενών. «Το επιφανειακό νερό από στέγες θερμοκηπίων είναι λύση άμεση, χωρίς μεγάλες μελέτες. Ο κάθε παραγωγός μπορεί να το αξιοποιήσει για εμπλουτισμό ή για έκπλυση αλάτων», ανέφερε, τονίζοντας ότι τα εδάφη έχουν ήδη επιβαρυνθεί.
Περιοχές με ιδιαίτερα προβλήματα
Για τη Νέα Ανατολή, εξήγησε ότι η γεωλογία (μάργες) συγκρατεί ελάχιστο νερό, οπότε οι ομβροδεξαμενές είναι και εκεί η φθηνότερη λύση. Στα Λιβάδια, όταν έπεσε η στάθμη, η θάλασσα εισχώρησε περισσότερο, ενώ στην Ανατολή οι πηγές έχουν μειώσει σημαντικά την παροχή τους. «Πρώτα ύδρευση, μετά άρδευση», ξεκαθάρισε.
Η ανάγκη για σχέδιο και εξοικονόμηση
«Μας σώζουν οι Μύθοι για την ύδρευση και οι ομβροδεξαμενές για την άμεση ενίσχυση», συμπέρανε ο κ. Καραχάλιος. Κάλεσε τον Δήμο να συνεργαστεί με ειδικούς από τα Πολυτεχνεία, π.χ το ΕΜΠ , ώστε να χαραχθεί σύγχρονο πλάνο για τον υδροφορέα των Μύθων: όγκος, ανανέωση, χημικές μεταβολές, ασφαλή όρια άντλησης. Παράλληλα, υπογράμμισε τη σημασία της εξοικονόμησης με σύγχρονες μεθόδους, όπως η υδροπονία και η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων.
«Να μη στηριζόμαστε μόνο στην τύχη της βροχής»
Κλείνοντας, έστειλε σαφές μήνυμα: «Ελπίδα υπάρχει, αλλά χρειάζεται συνέπεια: μετρήσεις, σχέδιο, συντήρηση έργων, άμεσες μικρές λύσεις, σωστή ιεράρχηση – ύδρευση πρώτα – και αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης που έχουμε δίπλα μας. Και, φυσικά, να βρέξει. Αλλά να μη στηριζόμαστε μόνο στην τύχη της βροχής για να το ξεχνάμε μετά».
Ακούστε εδώ την συνέντευξη του κ. Καραχάλιου:
