"Ο επίμονος ρέκτης και εμψυχωτής μιας μοντέρνας παράδοσης"
Γράφει ο Οδυσσέας Ν.Σγουρός, αρχιτέκτων
Ο αρχιτέκτονας και ξενοδόχος Σπύρος Κοκοτός (1933-2025) έπλευσε σε τόπο ξένο…ένας σπουδαίος άνθρωπος και εμπνευσμένος γεωμέτρης πέρασε στον χώρο της άκτιστης μνήμης…Ο νεαρός προικισμένος συνθέτης από τα πρώιμα στιβαρά του σχεδιάσματα, ενσωμάτωσε στις αρχιτεκτονικές του χαράξεις την επίμονη προσωπική του έγνοια για την τοπικότητα και τις ειδικές συνθήκες της Ελληνικής μεσογειακής υπαίθρου και τις βύθιες συνάψεις της με τις ανόθευτες δημιουργικές εκφράσεις της πολύχρονης Κρητικής παράδοσης… Εικονογράφησε στις όψεις των λιθοδομών σπόλια από κιονόκρανα, πουλιά και κυπαρίσσια, δίπλα στα μοντέρνα υλικά της εποχής του και τις συνύφανε με τις τυπολογίες της νεωτερικότητας και τους κατασκευαστικούς ιδιωματισμούς του (δεύτερου) μεταπολεμικού μοντερνισμού… Με εμβριθή κατανόηση των ακατάλυτων δεσμών που αφήνει να αναδυθεί από το βάθος του χρόνου η ευρεία πρόσληψη της τοπικής ταυτότητας και των άμεσων και άδηλων συνδηλώσεων της, επιδίωξε με το σύγχρονο έργο του από την αρχή να αναδείξει τις νεωτερικές αναζητήσεις και να τις συνταιριάξει με όλα τα κληρονομημένα στοιχεία που έδιναν νέα πνοή και ζωτικότητα στις αναζητήσεις της εκφραστικής άνοιξης της δεκαετίας του 1960…
Με εδραία παιδεία, γνώση και κατανόηση των αρχιτεκτονικών ρευμάτων του 20ου αι. στο ευρύτερο διεθνές περιβάλλον και λεπταίσθητη πρόσληψη της ανώνυμης κληρονομιάς και των λαϊκών κατασκευαστικών ιδιωματισμών, που αποτελούσαν ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για τον ίδιο, υπήρξε ουσιαστικά αυτός που εισηγήθηκε και μορφοποίησε τη ρηξικέλευθη μεταγραφή τους στις σύγχρονες υποδομές της φιλοξενίας τα τελευταία 60 χρόνια…Από τις ακτογραμμές του επικού όρμου της Ελούντας ίσαμε τον μοναδικό κόλπο του Αγίου Νικολάου, συνομίλησε μέσω του κτισμένου του έργου με τα τοπία και τους ανθρώπους, σχηματοποιώντας οικείες κλίμακες στο δομημένο περιβάλλον και διαμορφώνοντας με ανεπιτήδευτη αφαίρεση και τολμηρότητα ρηξικέλευθες δομές υποδοχής και εμπειριών, πρότυπα αειφορίας και ανθεκτικότητας…
Ο Σπύρος Κοκοτός υπήρξε εκείνος που ενέγραψε «με λογισμό και μ΄όνειρο» στις προγενέστερες παραδόσεις της Ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ου αι. που δημιούργησαν ο Δημήτρης Πικιώνης και ο Άρης Κωνσταντινίδης στη διάρκεια μιας ταραγμένης αλλά γόνιμης περιόδου, την οξυδερκή προσωπική του κατάθεση στο νεοαναδυόμενο αρχιτεκτονικό περιβάλλον που διαμόρφωνε ο τουριστικός κλάδος, με τα σπάνια χαρίσματα και την ακαταπόνητη δημιουργική διάθεση που τον διέκρινε μέχρι τις εσχατιές του βίου του…
Από τον γενέθλιο τόπο του τις Δαφνές με τον οποίο διατηρούσε πάντα ισχυρούς δεσμούς, ίσαμε την αγαπημένη του Ελούντα που επέλεξε ως τόπο διαμονής και δεύτερή του πατρίδα, για να την κοσμήσει με το έργο ζωής και να τιμηθεί με την ομόθυμη εκτίμηση των ανθρώπων της, υπήρξε αναμφίβολα ο αρχιτέκτονας και ξενοδόχος που κατάφερε να αφήσει ευδιάκριτα ίχνη με τα συγκροτήματα εξαιρετικής ποιότητας που σχεδίασε, υλοποίησε και λειτούργησε, καταλείποντας απτά και επιδραστικά δείγματα μιας αληθινής εθνικής ξενοδοχειακής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη και τη χώρα, που έχει άμεσες και διαρκείς αναφορές και βασίστηκε διαχρονικά στο δικό του δημιουργικό και προσωπικό όραμα…
Θα κρατήσω για πάντα στη μνήμη τις σπάνιες συζητήσεις που είχα την εμπειρία να κάνω μαζί του, την ιδιοφυή οπτική και τη διαυγή και ολόπλευρη πρόσληψη που διέθετε αυτός ο σημαντικός αρχιτέκτονας και κοσμοπολίτης απ΄όλες τις εκφράσεις και τις υποθέσεις της εποχής μας και βέβαια την έμπρακτη αφοσίωσή του στον τόπο που δεν έπαψε μέχρι τέλους να αγαπά και να νοιάζεται…Στους οικείους του τα ειλικρινή αισθήματα μιας ουσιαστικής μετοχής στην απώλεια αυτού του σπουδαίου αρχιτέκτονα και ανθρώπου…Οι νέοι αρχιτέκτονες, οι δημιουργικοί άνθρωποι του τόπου και ο Δήμος Αγίου Νικολάου ας φροντίσουν να του αποδώσουν τη διαρκή τιμή που του πρέπει.#
Οδυσσέας Ν. Σγουρός, αρχιτέκτων ΕΜΠ / 3.09.2025.
